इजरायल र प्यालेस्टाइनी कट्टरपन्थी हमासबीच जारी युद्ध ११ दिन पुग्दा मानवीय क्षति अनियन्त्रित देखिएको छ । युद्धमा चार हजारभन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ भने १४ हजारभन्दा बढी घाइते भएका छन् । ज्यान गुमाउने र घाइते हुनेमा युद्धमा सामेल नै नभएका सर्वसाधारणको संख्या अधिक छ, त्यसमा बालबालिकासमेत छन् । घाइतेहरू उपचार सेवाबाट पनि वञ्चित छन् । यो मानवीय त्रासदी रोक्न र संवादबाट समाधान खोज्न ढिलाइ भइरहेको छ । हरेक सेकेन्ड अमूल्य मानवजीवन ढलिरहेकाले यो ढिलाइ घातक छ ।
युद्ध सुरु भएयता १० लाखभन्दा बढी प्यालेस्टाइनी सर्वसाधारण विस्थापित भइसकेका छन् र विस्थापनको क्रम जारी छ । इजरायलको नाकाबन्दीका कारण खाद्यान्न, पानी, इन्धनसमेतको अभावले गाजा क्षेत्रमा रहेका सर्वसाधारण छटपटिन थालेका छन् । इजरायलले हमासलाई निमिट्यान्न पार्न यो युद्ध भइरहेको अभिव्यक्ति दिइरहेको छ तर युद्धमा सामेल नै नभएका प्यालेस्टाइनीको जीवन बर्बाद भइरहेको छ । मानवीय सहायता आपूर्तिका लागि संयुक्त राष्ट्रसंघसहित अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले गरिरहेको आग्रह पनि इजरालयले बेवास्ता गरिरहेको छ ।
हमासले अघिल्लो शनिबार बिहान इजरायलमाथि रकेट प्रहार गर्नुका साथै इजरायली भूमिमा प्रवेश गरेर निहत्था सर्वसाधारणमाथि गोली चलाएको थियो । त्यतिमात्र होइन, इजरायली तथा तेस्रो मुलुकका नागरिक अहिले पनि हमासको नियन्त्रणमा छन् । यो आक्रमणको सभ्य दुनियाँले एक स्वरले निन्दा गरेको छ, यस्तो मानवताविरोधी अपराधका दोषी दण्डित हुनुपर्छ भन्नेमा कहींकतै शंका छैन । तर, सीमित अपराधीलाई सजाय दिने प्रक्रियामा असीमित सर्वसाधारणको जीवनको मूल्य लिनु अर्को अपराध हुनेछ । त्यसैले संसार अहिले भनिरहेको छ– सबै प्यालेस्टाइनीहरू हमास होइनन् । हमासलाई कारबाही गर्ने भनेर सर्वसाधारणको घर, प्रार्थनालय, विद्यालय र अस्पतालमा हमला गर्न मिल्दैन । त्यस्तो युद्धलाई संसारको कुनै पनि राष्ट्रले समर्थन गर्न मिल्दैन ।
पछिल्लो पटक मंगलबार राति गाजाको अल अली अरब अस्पतालमा भएको बम हमलापछि विश्व तरंगित छ । विस्फोटमा कम्तीमा पाँच सयको ज्यान गएको भन्ने खबर आएदेखि नै प्यालेस्टाइनी सर्वसाधारणप्रति सहाभूति राख्नेहरूले प्रदर्शन गरेका छन् । लेबनान, जोर्डन, सिरिया, टर्कीलगायत आसपासका मुलुकमा प्रदर्शन चर्को बन्दै गएको छ । अल अली अरब अस्पतालमा कसले हमला गरायो र क्षति कति भयो भन्नेबारेमा स्वतन्त्र पुष्टि भने भइसकेको छैन । हमास र मुस्लिम मुलुकहरूले इजरायललाई सिधै आरोप लगाएका छन् । अर्कातिर प्यालेस्टाइनी इस्लामिक जिहाद समूहको रकेट प्रक्षेपण असफल हुँदा अस्पतालमा विस्फोट भएको इजरायलको दाबी छ । हमासले आश्रय लिएको आशंका गर्दै इजरायलले उक्त अस्पताल खाली गराउन एक सातादेखि चेतावनी दिँदै थियो । त्यही कारण विस्फोटमा इजरायलकै हात रहेको संशय धेरैमा देखिन्छ । जसले जुन नियत राखेको भए पनि अस्पतालमा आक्रमण मानवताविरोधी अपराध हो ।
इजरायलको पूर्ण समर्थनमा उत्रिएको अमेरिकाले भूमध्यसागर क्षेत्रमा युद्धपोत र लडाकु विमान तैनाथ गरिसकेको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले बुधबार इजरायल पुगेरै प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुलाई थप ढाडस दिएका छन् । उता इजरायली सेनाले प्यालेस्टाइनमा स्थलगत आक्रमण सुरु गरेमा र त्यसमा अमेरिका पनि सामेल भयो भने आफू मूकदर्शक नबस्ने भनेर इरानले चेतावनी दिइरहेको छ । यो आफैंमा कहालीलाग्दो अवस्था हो । क्षेत्रीय र वैश्विक ध्रुवीकरण बढ्दै जाँदा युद्धले कुन रूप लिने हो भन्न सकिने अवस्था छैन । यस्तो युद्ध तन्किँदै जाँदा बालबालिका, महिलालगायत निहत्था नागरिकको सुरक्षा चिन्ता चुलिएको छ ।
इजरायलले खाद्यान्न, इन्धन, पानी, औषधिलगायत अत्यावश्यक सामग्रीको आपूर्ति बन्द गरिदिएपछि गाजा क्षेत्रमा जनजीवन कष्टकर बन्दै गएको छ । अझ, हमासविरुद्ध स्थलगत आक्रमणमा उत्रने जनाउँदै इजरायलले गाजाको उत्तरी क्षेत्र खाली गराउन चेतावनी दिएपछि घर छाडेर हिँड्न बाध्य भएकाहरूको यात्रा गन्तव्यविहीन छ । हजारौं सर्वसाधारण इजिप्ट छिर्ने आसमा राफाह नाकामा अलपत्र छन् । राफाह नाकाबाट मानवीय सहायता सामग्री गाजातर्फ आपूर्ति गर्न संयुक्त राष्ट्रसंघ लगायतका निकायले गरिरहेको पहललाई इजरायलले बेवास्ता गरिरहेको छ । खाद्यान्न र उपचार अभावमा छटपटाइरहेका नागरिकलाई अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको मानवीय सहयोगबाट वञ्चित गरिनु दुःखद छ । अझ विडम्बना, मानवीय आधारमा युद्धविरामका लागि राष्ट्रसंघ सुरक्षा परिषद्मा रुसले राखेको प्रस्ताव अमेरिका, बेलायत, फ्रान्स र जापानले विपक्षमा मतदान गरेपछि अस्वीकृत भएको छ ।
इजरायलले गाजा कब्जा गर्ने उद्देश्य नरहेको र हमासलाई मात्र लक्षित गरेको बारम्बार बताइरहेको छ । प्रधानमन्त्री नेतान्याहुले बुधबार मात्रै अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेनसँगको भेटमा ‘हमासविरुद्धको युद्ध’ मा सर्वसाधारणको जीवनरक्षाको प्रतिबद्धता जनाएका छन् । यो इजरायलको प्रतिबद्धताको विषय मात्र होइन, युद्धसम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको विषय पनि हो । यसको मूल्यांकन बाइडेनले गरेर पुग्दैन, विश्व पनि संवेदनशील भएर हेरिरहेको छ । त्यसैले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले आगोमा घिउ थप्नेभन्दा पनि युद्धविराम र शान्तिवार्ताका लागि दबाब सिर्जना गर्नुपर्छ । इजरायलले गाजा क्षेत्रमा मानवीय सहायता आपूर्ति तत्काल खुला गर्नुपर्छ । त्यस्तै, युद्धविराम गरेर वार्तामार्फत स्थायी शान्तिको उपाय खोजी गर्नुपर्छ । इजरायल र प्यालेस्टाइनबीचको समस्या साढे सात दशकदेखि बल्झिँदै आएको हुनाले समाधान सजिलो देखिँदैन तर असम्भव छैन । कुनै पनि शक्तिका लागि मानवताको रक्षा सर्वोपरि हो । इजरायली प्रधानमन्त्री इत्ज्याक रोविन र प्यालेस्टाइनी नेता यासेर अराफत पालामा एउटा पहल भएको थियो, रोविन र अराफतको बाटोबाट मानवता जोगिन्छ, अन्यथा नासिन्छ ।
