— चाडबाडसँगै बजारमा चहलपहल बढेको छ । मुख्य व्यापारिक केन्द्र मानिने न्युरोड, असन, भोटाहिटीलगायत क्षेत्रमा खुट्टा टेक्ने ठाउँ छैन । तर यही बेला खाद्यवस्तु मात्रै नभई लत्ताकपडा, जुत्ता, विलासिताका सामानको भाउ पनि छोइनसक्नुभएको छ । बजारमा भीड बढे पनि बजार भने सुस्त छ । सामान बिक्री नभएको व्यवसायी बताउँछन् ।
सर्वसाधारण सपिङ मल एवं महँगा पसलमा पुगे पनि अन्त्यमा सस्तो पसल, सस्तो सामान खरिद गरेर आफ्ना आवश्यकता पूर्ति गरेका छन् । यसको एक मात्र कारक आर्थिक मन्दी रहेको जानकारको भनाइ छ ।
कोभिड आएसँगै बजार सुस्त भएको छ । मन्दीले सबै क्षेत्रमा प्रत्यक्ष असर गरेको छ । धेरै सटर बन्द भएका छन् । पछिल्लो समय मन्दीको असर खसीबोका र च्यांग्रा बजारमा समेत परेको छ । दसैं नजिकिँदै गर्दा सरकार र व्यवसायीले डेढ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीका खसीबोका र च्यांग्रा भित्र्याउने जनाएका थिए । सोही योजनाअनुसार उपत्यकामा ल्याउन सुरु गरिएको छ । तर बिक्री भने सुस्त छ । बिक्री घटेपछि सरकारी स्वामित्वको खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनीले खसीबोकाको मूल्य फेरि घटाएको छ । सुरुमा प्रतिकिलो १० रुपैयाँ छुट दिएको खाद्यले मूल्य संशोधन गरेर खसीबोकामा प्रतिकिलो २० र च्यांग्रामा २५ रुपैयाँ छुट दिएको छ ।
‘गत वर्षको तुलनामा बिक्री धेरै कम छ, खाद्यको मात्र नभई अन्य बजार हेर्दा खसीबोका क्षेत्रमा उपभोक्ताको चाप देखिन्न । सर्वसाधारणको क्रयशक्तिमाथि नै प्रश्न उठेको छ । बजारमा आर्थिक मन्दी लागेको देखिन्छ,’ खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनीका सूचना अधिकारी शर्मिला न्यौपाने सुवेदीले भनिन्, ‘बजारको अवस्थालाई दृष्टिगत गरी खसीबोका र च्यांग्राको मूल्य पनि संशोधन गरेका छौं । खसीबोकाको मूल्य किलोमा २० र च्यांग्राको २५ रुपैयाँ घटाएका छौं ।’
खाद्यले असोज ३० देखि खसीबोका र च्यांग्रा बिक्री सुरु गरेको छ । मंगलबारदेखि बिक्री सुरु गरेको खाद्यले खसीमा प्रतिकिलो ६ सय ८० र च्यांग्रा १२ सय ६० रुपैयाँ तोकेको थियो । उक्त मूल्यमा थप १० रुपैयाँ छुट दिएर खसी प्रतिकिलो ६ सय ७० र च्यांग्रा १२ सय ५० मा बिक्री सुरु गरेको थियो । पहिलो दिनमा करिब दुई सय बिक्री भएको थियो । त्यसपछि भने बिक्रीले गति लिएन ।
विगतमा जसरी खसीबोका र च्यांग्रा किन्नमा सर्वसाधारणको भीड बढेन । विभिन्न जिल्लाबाट ल्याइएका खसीबोका, च्यांग्रा लामो समयसम्म बिक्री नहुँदा तिनको लागत खर्च बढ्छ । त्यसैले पनि मूल्य थप घटाएर बिक्री गर्ने निर्णय भएको हो । ‘मूल्य संशोधन खसीबोकाको मूल्य प्रतिकिलो ६ सय ६० रुपैयाँ निर्धारण गरेका छौं । चाडबाडका बेला उपभोक्तालाई सहुलियतमा थप १० रुपैयाँ छुट गरेर बिक्री मूल्य प्रतिकिलो ६ सय ५० रुपैयाँ राखेका छौं,’ न्यौपानेले भनिन्, ‘च्यांग्रामा पनि नयाँ मूल्य निर्धारण भएको छ । नयाँ मूल्यअनुसार प्रतिकिलो १२३५ रुपैयाँ निर्धारण गरिएको छ । उक्त मूल्यमा १० रुपैयाँ छुट भई बिक्री मूल्य प्रतिकिलो १२२५ रुपैयाँ कायम भएको छ ।’
खसीबोका र च्यांग्राको मूल्य कम हुँदा बिक्री बढ्ने प्रक्षेपण गरिएको छ । ‘नयाँ मूल्य शुक्रबारदेखि लागू हुन्छ । खसीबोका र च्यांग्रा बिक्री अष्टमी र नवमीसम्म हुन्छ,’ उनले भनिन्, ‘मूल्य थप घटेपछि बिक्री पनि बढ्नेमा आशावादी छौं ।’ खाद्यका खसीबोका र च्यांग्रा कम्पनीको प्रादेशिक कार्यालय थापाथलीबाट बिक्री भइराखेका छन् । आर्थिक मन्दीका कारण गत वर्ष जस्तो व्यापार नभएको प्रादेशिक कार्यालय प्रमुख ज्ञानु थापाले पनि स्विकारिन् ।
‘दाङ, मकवानपुर, रसुवालगायत जिल्लाबाट २२१२ वटा खसीबोका र च्यांग्रा खरिद गरेका छौं । बिहीबारसम्म ६ सय २० वटा बिक्री भए । शुक्रबार डेढ सय हाराहारी बिक्री भए,’ थापाले भनिन्, ‘मूल्य घटेपछि बिक्री थप बढ्ने आशा छ ।’ खसीबोका तराईबाट खरिद गरी ल्याएको छ । उपत्यकामा चिसो बढ्न थालेकाले बिक्री नभए थप समस्या हुन्छ । त्यसका अतिरिक्त नवमीपछि कर्मचारी दसैं मनाउन घर फर्किंदै छन् ।
‘खाद्यवस्तुजस्तै स्टोर गरेर राख्न मिल्दैन । कर्मचारीहरुले पनि दसैं मान्नैपर्यो । त्यही भएर घाटा भए पनि मूल्य घटाउन बाध्य भएका छौं,’ एक कर्मचारीले भने । खाद्य जस्तै निजी व्यवसायीको अवस्था पनि उस्तै छ । व्यापार सोचे जस्तो नभएको काठमाडौं चौपाया खरिदबिक्री प्रालिका अध्यक्ष जनक खड्काले जनाए ।
‘व्यापार सुस्त नै छ । सोचे जस्तो सर्वसाधारण आएका छैनन्,’ उनले भने, ‘एकदुई दिन व्यापार बढ्ने अपेक्षा गरेका छौं ।’
