मुख्य समाचार
फैलँदो हैजा संक्रमण, ४७ जनामा पुष्टि
फैलँदो हैजा संक्रमण, ४७ जनामा पुष्टि

। काठमाडौं उपत्यकासँगै देशका विभिन्न स्थानमा हैजा संक्रमण फैलँदो क्रममा छ । इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाको तथ्यांक अनुसार यसवर्ष ४७ जनामा हैजा संक्रमण पुष्टि भइसकेको छ ।

महाशाखाका अनुसार ललितपुरमा मात्रै ३४ जनामा संक्रमण देखिएको छ । यस्तै कैलालीमा ८, प्युठान र काठमाडौंमा २–२ जना र रुपन्देहीमा १ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ । तर हालसम्म अस्पतालमा भने कोही उपचाररत छैनन् ।


इडिसिडीका अनुसार हैजा भित्रभित्रै फैलिरहेको छ । पछिल्लो दिनमा बढ्दै गएका हैजा संक्रमित विभिन्न ठाउँमा देखिनुले भित्रभित्रै संक्रमण फैलिरहेको पुष्टि हुन्छ ।

संक्रमितले प्रयोग गरेका धारा र इनारको पानी, ट्याङ्करको पानी लगायतमा हैजाका जीवाणु देखिरहेका छन् । इडिसिडीका अनुसार पानी नै हैजा सार्ने प्रमुख माध्यम बनेको छ ।



हैजा भिब्रिओ कोलरी नामक जीवाणुको संक्रमणका कारण हुन्छ । सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुन सामान्यतया झाडापखालाजस्तो देखिने हैजा केही गम्भीर प्रकृतिको हुने बताउँछन् ।

उक्त जीवाणुको संक्रमण भएको केही घण्टादेखि पाँच दिनभित्र यसका लक्षणहरू देखिन्छन् । डा. पुनका अनुसार हैजाको पहिलो स्रोत फोहोर वा तलाउ हुन् । ‘फोहोर पानी वा तलाउमा हैजाको जीवाणु रहिरन्छ । वर्षाको समयमा धेरै पानी पर्दा खानेपानीमा पुग्छ,’ डा. पुन भन्छन्, ‘खानेपानीको माध्यमबाट मानिसमा हैजा फैलिरहेको छ ।’

झाडापखालाको कारणमध्ये हैजाको संक्रमण सबैभन्दा गम्भीर हो । हैजाले छोटो समयमा नै जटिलता ल्याउन सक्छ । सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. पुनका अनुसार १० संक्रमितमध्ये एक जनामा हैजाले जटिल अवस्था निम्त्याउँछ ।

‘विभिन्न ठाउँमा संक्रमण देखिएकाले हैजा समुदायस्तरमा देखिसकेको पुष्टि हुन्छ । यदि सावधानी अपनाइएन भने महामहारीकै रुप लिने सम्भावना छ,’ उनी भन्छन्, ‘हैजाले कडा रुप लियो र समयमै उपचार दिन नसके मृत्युदर उच्च हुन सक्छ ।’

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका चिफ कन्सल्टेन्ट फिजिसियन डा. विमल चालिसे काठमाडौं उपत्यकामा पानीको स्रोत धेरै भएकाले ढुंगेधारा, घरघरमा जोडिएको धारा, ट्यांकर, जारका पानी संक्रमणको स्रोत बनिरहेको बताउँछन् । उनका अनुसार पानीको स्रोतमा दिसामा पाइने किटाणु (इकोली तथा कोलिफर्म) भेटिइरहेका छन् ।

‘हैजाको जिवाणु संक्रमण भएका अधिकांश मानिसमा साधारण लक्षणमात्र देखिन्छ र केही दिनभित्रै निको हुन्छ । जटिल समस्या देखियो भने तुरुन्तै उपचार दिन नसकेमा छिटै मृत्यु हुन्छ,’ डा. चालिसे भन्छन् ।

केही मानिसमा हैजाको लक्षण नदेखिए पनि संक्रमण भएको हुनसक्छ र उनीहरूको दिसामार्फत लगातार केही दिनसम्म हैजाको जीवाणु बाहिर निस्कन्छ । ती व्यक्तिले सरसफाइमा ध्यान नदिए अन्य व्यक्तिमा सजिलै सर्छ ।

डा. चालिसेका अुनसार हैजा नियन्त्रणमा सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा निगरानी नै हो । केस छिटोभन्दा छिटो पत्ता लगाएर उपचार गर्नुपर्छ । हैजा नियन्त्रणमा समुदायलाई परिचालन गर्नुपर्छ । स्वास्थ्यसम्बन्धी जनचेतना फैलाउनुपर्छ ।

हैजाविरुद्ध विश्व स्वास्थ्य संगठनले तीन किसिमको खोपलाई मान्यता दिएको छ । खोप लगाएको अवस्थामा हैजाबाट बच्न सकिन्छ । खोपको उपलब्धता सरकारले चाहिएको अनुपातमा व्यवस्था गनुपर्ने डा. चालिसे बताउँछन् ।

हैजा लागेमा तारन्तार सेतो पानी र चामलका दाना आकारका म्युकस दिसाको माध्यमबाट जान्छ । अत्यधिक मात्रामा पातलो सेतो चौलानी जस्तो दिसा हुने, शरीरका माशंपेशी बाँउडिने, वान्ता हुने, थकाइ महसुस हुने आदि लक्षण देखिन्छन् ।

गम्भीर असर देखिन थालेपछि तत्काल उपचार नभएको खण्डमा बिरामीको मृत्युसमेत हुनसक्ने विज्ञ बताउँछन् ।

यस्तै आँखा गाडिनु, मुख, जिब्रो, घाँटी र छाला सुख्खा भए कडा जलविजोजनको लक्षण हुन्छ । यस्तै पिसाब पहेँलो हुनु, पिसाब कम मात्रामा हुनु र मुटुको धड्कन अनियन्त्रित हुनु पनि कडा जलवियोजनको संकेत हो ।

हैजाबाट बच्न शौचालयमा मात्रै दिशा पिसाब गर्ने, शहरको बाहिरी फोहोर व्यवस्थापन उचित ठाउँमा गर्ने, दिसा र पिसाबपछि राम्रोसँग मिचिमिची साबुन पानीले हात धुने, खाना बनाउनु अघि साबुन पानीले हात धुने, पानी सधैं उमालेर खाने, काँचै खाने तरकारी तथा सलाद सफा पानीले धोइपखाली खानुपर्ने चिकित्सकको सुझाव छ ।

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले उपत्यकामा हैजा फैलिने जोखिम बढेको भन्दै सरकारले विभिन्न माध्यममार्फत सर्वसाधारण मानिसलाई खानेपानीबारे सजग रहन आग्रह गरेको छ ।

हैजा वा झाडापखाला लाग्नबाट बच्न पानी उमालेर, फिल्टर गरेर वा एक लिटर पानीमा तीन थोपा तरल क्लोरिन मिसाएर मात्रै पिउन विज्ञहरूले सुझाव छ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
अन्य समाचारहरु
। अभियान सुरु भएको दुई दिनमा ४ लाख ६४ हजार किशोरीले पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्ध एचपीभी खोप लगाएको छन् । मंगलबार र बुधबार गरी ४ लाख ६४ हजार ६२ जनाले एचपीभी खोप लगाएको स्वास्थ्य सेवा विभाग खोप शाखा प्रमुख डा.अभियान गौतमले जानकारी दिए । मंगलबारबाट खोप अभियान सुरु भएको थियो । दुई दिनमा लक्षित किशोरीमध्ये २८ प्रतिशतले ...
: पर्सामा जारी महिलाको पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्धको एचपीभी खोप अभियानमा खटिएका स्वास्थ्यकर्मीलाई गालीगलौज र हातपात गर्ने दुई जनालाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको छ। पक्राउ पर्नेहरूमा पर्साको पोखरिया नगरपालिका-१ बनकटवाका ३५ वर्षीय प्रमोद पटेल र अर्का युवक मन्जय गिरी रहेका छन्। उनीहरूलाई इलाका प्रहरी कार्यालय पोखरियाको हिरासतमा राखिएको छ। माघ २२ देखि पर्सामा पनि जारी एचपीभी खोप ...
— धनगढीस्थित नोभा हस्पिटलको शौचालयमा कञ्चनपुरको वेदकोट नगरपालिका-६ सिसैयाका रवीन्द्र राना बुधबार राति मृत फेला परेका छन् । डेढ वर्षका भतिजाको उपचारका क्रममा उनी अस्पतालमा कुरुवा बसेका थिए । जिल्ला प्रहरी कार्यालय कैलालीका प्रवक्ता कवीन्द्रसिंह बोहराका अनुसार राना बुधबार राति २ बजेतिर अस्पतालको शौचालयमा लडेको अवस्थामा मृत भेटिएका हुन् । शौचालय गएका उनी धेरै बेरसम्म नफर्किएपछि अस्पतालका ...
: बागमती प्रदेशको स्वास्थ्य मन्त्रालयले एम्बुलेन्सको भाडादर निर्धारण गरेको छ। राष्ट्रिय एम्बुलेन्स निर्देशिका २०७८ अनुसार यही माघ ८ गतेको मन्त्रिस्तरीय निर्णयले विभिन्न मापदण्डलाई आधार मानेर भाडादर निर्धारण गरिएको हो। मन्त्रालयले १३ वटै जिल्लाका एम्बुलेन्स व्यवस्थापन समितिलाई हालै पत्राचार गर्दै यसका बारेमा जानकारी समेत गराइसकेको छ। एक्बुलेन्स सेवामा ‘भुगोल फ्ल्याग’ दूरी एकदेखि पाँच किलोमिटरसम्म मानेर त्यसको ...
— आवासीय (रेजिडेन्ट), मेडिकल अधिकृत र इन्टर्न चिकित्सकले देशभरका मेडिकल कलेज तथा प्रतिष्ठानमा बुधबारदेखि आकस्मिकबाहेकका सेवा बहिष्कार गरेका छन् । उनीहरूले देशभरका अस्पताल र स्वास्थ्य संस्थामा प्रदर्शन पनि गरेका छन् । स्वास्थ्य र शिक्षामन्त्रीको निर्णयविरुद्ध हरेक दिन ३ घण्टा ओपीडी सेवा बहिष्कार गर्दै आएका उनीहरूले पूर्ण रूपमा काम बन्द गर्दा अस्पतालमा स्वास्थ्य सेवा प्रभावित बनेको छ ...